- Νορμανδία
- (Normandie). Ιστορική επαρχία της βόρειας Γαλλίας. Βρέχεται με μια ακτή 600 χλμ., από τα νερά του Στενού της Μάγχης, μεταξύ των εκβολών του Μπρελ στα Α και του Κουενόν (Κόλπος Σαιν Μαλό) στα Δ, και ορίζεται από τη Βρετάνη στα ΝΔ, την Πικαρδία στα ΒΑ, την Ιλ ντε Φρανς στα ΝΑ και τη Μάιν στα Ν. Η Ν. διαιρείται σήμερα στους νομούς Σεν Μαριτίμ, Eρ, Καλβαντός, Ορν και Μάγχης·
Ο ποταμός Ντιβ, που εκβάλλει στον κόλπο του Σηκουάνα, τη διαιρεί στην άνω N., γύρω στις όχθες του κάτω ρου του Σηκουάνα και του ποταμόκολπου του, που αντιστοιχεί στο βορειοδυτικό τμήμα της Λεκάνης των Παρισίων, και την Κάτω N., που περιλαμβάνει τη χερσόνησο της Κοταντέν, εκτεταμένες πεδινές περιοχές και σημαντικό μέρος του βορειοανατολικού τμήματος των ανάγλυφων του αρμορικανικού ορεινού όγκου. Το κλίμα είναι θαλάσσιου τύπου, με μακρούς, αλλά όχι πολύ ψυχρούς χειμώνες, καλοκαίρια δροσερά και άφθονες βροχοπτώσεις. Οι ποταμοί χύνονται στη Μάγχη. Κυριότεροι είναι από τα Α προς τα Δ, ο Μπρελ, ο Μπετίν, ο Σηκουάνας, ο Ριλ, ο Τουκ, ο Ντιβ, ο Ορν, ο Βιρ ο Σιεν και ο Κουενόν. Η Ν. είναι κυρίως γεωργική περιοχή, αλλά σημαντικές είναι επίσης η κτηνοτροφία και η αλιεία. Από το υπέδαφος εξορύσσονται ορυκτά σιδήρου, γρανίτης και ψαμμίτες. Η βιομηχανία είναι σημαντική στους τομείς υφαντουργίας, μηχανών και χημικών προϊόντων.
Κύριες πόλεις είναι η Καν, το Χερβούργο, η Χάβρη και η Ρουέν. Η Καν, πρωτεύουσα του νομού Καλβαντός, ιδρύθηκε το 1061 από το Γουλιέλμο τον Κατακτητή στη συμβολή του Ορν με τον Ουντόν. Είναι σημαντικό πνευματικό (έδρα πανεπιστημίου) και οικονομικό κέντρο· παρά τις βαρύτατες ζημίες που υπέστη κατά τον B’ Παγκόσμιο πόλεμο, διατηρεί περίφημα ιστορικά και καλλιτεχνικά μνημεία, όπως ο πύργος, οι ρομανικοί ναοί του Αγίου Στεφάνου, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Νικολάου των Αγρών και οι γοτθικοί ναοί του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Ιωάννη. Μεγάλου ενδιαφέροντος είναι και το Μουσείο Καλών Τεχνών. Ανάμεσα στις άλλες πόλεις, σημαντικότερες είναι η Αλανσόν, αρχαία πόλη στις όχθες του Σαρτ και πρωτεύουσα του νομού Ορν - η Αρζαντάν, η Μπεγιέ, σημαντική πόλη του Καλβαντός, γνωστή κυρίως για τα καλλιτεχνήματά της, τον γοτθικορομανικό καθεδρικό ναό και τα μουσεία της· η Κουτάνς, αρχαία πόλη με αξιοσημείωτο γοτθικό καθεδρικό ναό· η Ντοβίλ, η Τρουβίλ και η Διέππη, ονομαστές λουτροπόλεις· η Εβρέ, πρωτεύουσα του νομού Ερ και ενδιαφέρουσα πόλη με αξιόλογα μνημεία, όπως ο καθεδρικός ναός (12ος-16ος αι.)· και η Σεν-Λο, αρχαία και αυτή πόλη, που περικλείεται ακόμα κατά ένα μέρος από μεσαιωνικά τείχη, πρωτεύουσα του νομού της Μάγχης.
Τέχνη. Η τέχνη των Νορμανδών άνθησε στη νότια Ιταλία την εποχή της κυριαρχίας τους στη χερσόνησο (περ. 1040-1189). Η ιδιορρυθμία της βρίσκεται στην εκμετάλλευση βυζαντινών και αραβικών στοιχείων, συγκερασμένων με γαλλονορμανδικά. Συμπίπτει με τη μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα που επικράτησε στην Απουλία, στην Καλαβρία στην Καμπανία και στη Σικελία, και η οποία οφειλόταν σε μαστόρους συνήθως γηγενείς. Η νορμανδική συμβολή στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της Σικελίας περιορίζεται σε ορισμένες ιδιομορφίες. Τόσο τα εκκλησιαστικά όσο και τα κοσμικά κτίρια επηρεάστηκαν στην κατανομή των χώρων από τη μουσουλμανική αρχιτεκτονική. Από τη νορμανδική περίοδο απομένουν ακόμη στη Σικελία οι λαμπρές βυζαντινές ψηφιδωτές διακοσμήσεις, τα μαρμαροθετημένα δάπεδα, οι μουσουλμανικής τέχνης οροφές του παρεκκλησίου της Παλατίνα στο Παλέρμο και η διακόσμηση της μητρόπολης του Μονρεάλε με τα περίφημα ψηφιδωτά και τη μορφή του Παντοκράτορα στην αψίδα του ιερού.
Άποψη του Χερβούργου: το λιμάνι του είναι σημαντικό κέντρο επικοινωνίας, με τη Βόρεια Αμερική.
Το μεσαιωνικό αβαείο στο βραχώδες νησάκι Μον Σαιν Μισέλ. Η παλίρροια, που φτάνει εδώ υψηλότατες τιμές, καλύπτει κατά περιόδους μεγάλα τμήματα του κόλπου.
Dictionary of Greek. 2013.